Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach projektu Iterreg Czechy - Polska 2021-2027 za pośrednictwem Eroregionu Nysa
Projekt je spolufinancován Evropskou unií z Evropského fondu pro regionální rozvoj v rámci projektu Iterreg Česko - Polsko 2021-2027 prostřednictvím Eroregionu Nysa
Szklarska Poręba i Izerskie Skarby Natury
Naszą wędrówkę rozpoczynamy w samym centrum Szklarskiej Poręby, w Karkonoskim Centrum Edukacji Ekologicznej. To miejsce powstało jako filia Karkonoskiego Parku Narodowego i pełni dziś rolę nowoczesnej sali wystawowej oraz centrum wiedzy o górach. Multimedialne ekspozycje pokazują, jak Karkonosze kształtowały się przez miliony lat, jakie gatunki roślin i zwierząt tu występują i jaką rolę odgrywali ludzie w historii tego regionu. Już na początku szlaku możemy więc zrozumieć, w jak niezwykłym miejscu się znajdujemy.
Kilka minut marszu wystarcza, by dotrzeć do jednego z najpiękniejszych zakątków Karkonoszy – Wodospadu Szklarki. Jego 13-metrowa kaskada spływa po spiralnie skręconej skale, tworząc widowisko, które od wieków zachwyca turystów. Pierwsze opisy wodospadu pochodzą już z XVIII wieku, a w XIX wieku obok powstał zajazd dla wędrowców. Z czasem zamienił się on w Schronisko Kochanówka, które działa do dziś, zachowując klimat dawnej górskiej chaty. Wiele pokoleń turystów odpoczywało tu przy herbacie, wsłuchując się w huk spadającej wody.
Szlak prowadzi następnie ku Zbójeckim Skałom – grupie granitowych formacji, które natura ukształtowała przez miliony lat. Nazwa pochodzi od legend o zbójnikach, którzy mieli tu ukrywać się przed strażnikami i napadać na kupców zmierzających przez górskie przełęcze. Dziś to malowniczy punkt widokowy z panoramą na doliny i szczyty.
Kolejnym przystankiem jest słynny Zakręt Śmierci, fragment Drogi Sudeckiej wybudowanej w latach 30. XX wieku. Zakręt o kącie niemal 180° długo budził grozę wśród kierowców – stąd jego złowroga nazwa. Dziś, dzięki nowoczesnym zabezpieczeniom, jest bezpiecznym punktem widokowym. W 2020 roku powstała tu platforma, z której rozciąga się panorama Kotliny Jeleniogórskiej i Karkonoszy.
Dalej droga prowadzi do Krzywych Baszt – skał przypominających wieże warowni, powstałych w wyniku erozji i działania wiatru. Tuż obok znajduje się Narzeczeński Kamień, związany z legendą o dwojgu zakochanych, którzy nie mogli być razem. Kamień miał być symbolem ich uczucia, a według podań do dziś przynosi szczęście parom, które go odwiedzą.
Wędrując dalej docieramy na Polanę Jakuszycką, jedno z najsłynniejszych miejsc w Górach Izerskich. Już w latach 20. XX wieku odbywały się tu pierwsze zawody narciarskie, a od 1976 roku rozgrywany jest Bieg Piastów – największa impreza narciarska w Polsce. Zimą polana zamienia się w wielką arenę sportową, latem natomiast w spokojne miejsce spacerów i odpoczynku wśród górskich krajobrazów.
Na zakończenie szlaku docieramy do Stacji Turystycznej Orle. Jej historia sięga połowy XVIII wieku, gdy w tym miejscu działała huta szkła Carlsthal, produkująca szkło dla całej Europy. Po zamknięciu huty zabudowania przekształcono w leśniczówkę, a później w schronisko myśliwskie. Dziś Orle jest popularnym schroniskiem turystycznym, w którym można zjeść domowy posiłek, ogrzać się przy kominku i poczuć klimat dawnej izerskiej osady. Wokół zachowały się resztki dawnych pieców hutniczych i zabudowań, będące cennym świadectwem historii.
🌲 Trasa 1 to spotkanie z przyrodą, legendami i historią. Od malowniczych wodospadów, przez zakręty górskich dróg, po ślady hutnictwa szkła – każdy krok tej wyprawy opowiada inną historię. To podróż, która pozwala jednocześnie odpocząć, zachwycić się krajobrazami i odkryć bogactwo kultury Sudetów.
Trudność trasy: 6/10 – szlak jest dość długi (ok. 19 km) i wymaga sprawności fizycznej, choć większość punktów (wodospad, Zakręt Śmierci, Polana Jakuszycka) można także zobaczyć, docierając samochodem i robiąc krótkie spacery.
Szklarska Poręba a jizerské poklady přírody
Naši cestu začínáme přímo v centru Szklarske Poręby, v Karkonoszkém centru ekologické edukace. Toto místo vzniklo jako pobočka Karkonoského národního parku a dnes slouží jako moderní výstavní síň i centrum poznání o horách. Multimediální expozice ukazují, jak se Karkonosze formovaly miliony let, jaké druhy rostlin a živočichů tu žijí a jakou roli sehrál člověk v dějinách tohoto regionu. Hned na začátku trasy tak pochopíme, v jak výjimečné krajině se nacházíme.
Po pár minutách chůze dorazíme k jednomu z nejmalebnějších zákoutí Karkonoszy – k Vodopádu Szklarki. Jeho 13metrová kaskáda stéká po spirálovitě stočené skále a vytváří podívanou, která okouzluje cestovatele už po staletí. První popisy vodopádu pocházejí z 18. století a v 19. století vedle něj vznikl zájezdní hostinec pro poutníky. Ten se časem proměnil v chatu Kochanówka, která funguje dodnes a uchovává atmosféru staré horské chalupy. Mnohé generace turistů si tu odpočinuly u čaje, naslouchajíce hřmění padající vody.
Dále stezka vede k Zbójeckim Skałom – skupině žulových útvarů, které příroda tvarovala miliony let. Název vychází z legend o loupežnících, kteří se tu měli skrývat před strážci a přepadat kupce mířící horskými průsmyky. Dnes je to malebné vyhlídkové místo s panoramatem údolí a vrcholů.
Další zastávkou je slavný Zakręt Śmierci – „Zatáčka smrti“, úsek Sudetské silnice vybudované ve 30. letech 20. století. Zatáčka s téměř 180° úhlem dlouho budila respekt mezi řidiči – odtud její zlověstné jméno. Dnes je díky moderním zabezpečením bezpečným vyhlídkovým bodem. V roce 2020 zde vznikla platforma, ze které se otevírá panorama Jeleniogórské kotliny a Karkonoszy.
Cesta pak pokračuje ke Křivým baštám (Krzywe Baszty) – skalám připomínajícím hradní věže, vzniklým erozí a působením větru. Hned vedle leží Snoubenecký kámen (Narzeczeński Kamień), spojený s legendou o dvou zamilovaných, kteří nemohli být spolu. Kámen měl být symbolem jejich citu a podle pověstí dodnes přináší štěstí párům, které jej navštíví.
Pokračujeme na Jakuszyckou louku (Polana Jakuszycka), jedno z nejslavnějších míst v Jizerských horách. Už ve 20. letech 20. století se tu konaly první lyžařské závody a od roku 1976 se tu běží Bieg Piastów – největší lyžařská akce v Polsku. V zimě se louka mění v obrovskou sportovní arénu, v létě je to klidné místo pro procházky a odpočinek v horské krajině.
Závěr trasy patří Turistické stanici Orle (Stacja Turystyczna Orle). Její historie sahá do poloviny 18. století, kdy tu fungovala sklárna Carlsthal, vyrábějící sklo pro celou Evropu. Po jejím uzavření byly budovy přeměněny na lesovnu a později na loveckou chatu. Dnes je Orle oblíbenou turistickou chatou, kde si lze dát domácí jídlo, ohřát se u krbu a nasát atmosféru staré jizerské osady. V okolí se dochovaly zbytky někdejších sklářských pecí a staveb – cenné svědectví historie.
🌲 Trasa 1 je setkáním s přírodou, legendami a dějinami. Od malebných vodopádů, přes dramatické zatáčky horských silnic, až po stopy sklářství – každý krok vypráví jiný příběh. Je to cesta, která dovolí zároveň si odpočinout, kochat se scenériemi a objevit bohatství kultury Sudet.
Náročnost trasy: 6/10 – trasa je poměrně dlouhá (cca 19 km) a vyžaduje dobrou kondici, ačkoliv většinu bodů (vodopád, Zatáčka smrti, Jakuszycká louka) lze navštívit i autem a projít si je krátkou procházkou.