MŁYN PRZY MOŚCIE STAROMIEJSKIM

MŁYN PRZY MOŚCIE STAROMIEJSKIM
Młyn czterokołowy (Vierradenmühle), położony na zachodnim brzegu Nysy, poniżej wzgórza kościoła parafialnego św. Piotra i Pawła, był jednym z trzech dużych młynów zbożowych w Görlitz. W swojej burzliwej historii służył również sukiennikom i garbarzom jako młyn foluszniczy, by ostatecznie zostać przekształconym w elektrownię. Nazwa młyna pochodzi od czterech solidnych, podsiębiernych kół, przez które przepływała woda spiętrzona na jazie rzeki. Wcześniej, według źródeł, młyn nazywany był „Młynem przy Nyskiej Bramie” lub „Młynem nad Nysą”.
Pierwsze wzmianki o młynie pochodzą ze średniowiecza. Co ciekawe, tak znaczący dla miasta obiekt, stanowiący niewątpliwie źródło sporego dochodu, pozostawał w rękach prywatnych. Na początku XV wieku miał aż 11 właścicieli, co zostało udokumentowane w rejestrach miejskich. Dopiero w XVI wieku, po powodziach na Nysie w latach 1432, 1434 i 1445-1448, młyn został poważnie uszkodzony. Odbudowa wymagała pomocy rady miejskiej, która wspierała właścicieli, stopniowo wykupując udziały we młynie, aż stała się jego właścicielem.
W 1821 roku miasto sprzedało młyn, a nowy właściciel założył w nim fabrykę sukna. Młyn był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Na początku XX wieku miasto ponownie przejęło młyn, zburzyło stare budynki i postawiło turbinę do wytwarzania energii elektrycznej (1929/1930). W tym czasie zburzono również budynek administracyjny fabryki, odsłaniając widok na łuki muru miejskiego pod kościołem św. Piotra i Pawła.
Obecnie w młynie mieści się prywatna restauracja, serwująca dania kuchni lokalnej. O historii budynku świadczy jego usytuowanie, obecność dawnych zabudowań młyna trójkołowego na wschodnim brzegu rzeki, tablica pamiątkowa z XVI wieku na jego ścianie oraz wyjątkowa szklana podłoga, przez którą można oglądać turbinę Kaplana. Ponownie uruchomiona w 1993 roku, wytwarza rocznie prąd o mocy 1000 MWh. Jej działanie zostało zakłócone na krótko przez powódź w 2010 roku.

MÜHLE AN DER ALTSTADTBRÜCKE
Die Vierradenmühle, die am westlichen Ufer der Neiße unterhalb des Hügels der Pfarrkirche St. Peter und Paul liegt, war eine der drei großen Getreidemühlen in Görlitz. In ihrer bewegten Geschichte diente sie auch den Tuchmachern und Gerbern als Walkmühle, bevor sie schließlich in ein Elektrizitätswerk umgewandelt wurde. Der Name der Mühle leitet sich von den vier massiven unterschlächtigen Rädern ab, durch die das aufgestaute Wasser des Flusses floss. Zuvor war die Mühle laut Quellen als „Mühle am Neißtor“ oder „Mühle an der Neiße“ bekannt.
Die ersten Erwähnungen der Mühle stammen aus dem Mittelalter. Interessanterweise blieb dieses für die Stadt so bedeutende Gebäude, das zweifellos eine wichtige Einnahmequelle darstellte, in Privatbesitz. Zu Beginn des 15. Jahrhunderts hatte die Mühle bis zu 11 Besitzer, wie in den städtischen Registern dokumentiert ist. Erst im 16. Jahrhundert, nach den Hochwassern der Neiße in den Jahren 1432, 1434 und 1445-1448, wurde die Mühle so stark beschädigt, dass für den Wiederaufbau die Hilfe des Stadtrats benötigt wurde. Dieser unterstützte die Besitzer und kaufte nach und nach Anteile an der Mühle, bis er schließlich Eigentümer wurde.
Im Jahr 1821 verkaufte die Stadt die Mühle. Der zweite Besitzer gründete in der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts eine Tuchfabrik darin. Die Mühle wurde mehrfach umgebaut und erweitert. Anfang des 20. Jahrhunderts wurde die Mühle erneut Eigentum der Stadt, die die Gebäude abriss und an ihrer Stelle eine Turbine zur Stromerzeugung installierte (1929/1930). In dieser Zeit wurde auch das Verwaltungsgebäude der Fabrik abgerissen, wodurch der Blick auf die Bögen der Stadtmauer unterhalb der Kirche St. Peter und Paul wieder freigelegt wurde.
Heute beherbergt die Mühle ein privates Restaurant, das lokale Gerichte serviert. Die Geschichte des Gebäudes wird durch seine Lage, die Überreste der Dreiradenmühle am östlichen Flussufer, eine Gedenktafel aus dem 16. Jahrhundert an der Fassade und den außergewöhnlichen Glasboden, durch den die Kaplan-Turbine zu sehen ist, lebendig gehalten. Diese wurde 1993 wieder in Betrieb genommen und erzeugt jährlich Strom mit einer Leistung von 1000 MWh. Ihr Betrieb wurde 2010 durch ein Hochwasser kurzzeitig unterbrochen.

loga-1
Skip to content