DŁUŻYNA GÓRNA 21
Dłużyna Górna (dawniej Langnaw, Langenau), założona wraz z Dłużyną Dolną jako jedna wieś, przez stulecia była jedną z największych wsi puszczańskich, podlegających od końca XVI wieku radzie miejskiej Zgorzelca. Znakomite warunki do rozwoju (lasy, dzięki którym prosperowały tartaki i składy drewna, rzeka, która pozwalała na działanie młynów i browaru, kuźnice żelaza oraz rozwój przemysłu szklarskiego w pobliskim Pieńsku) spowodowały szybki rozrost miejscowości, szczególnie pod koniec XVII i w XVIII wieku.
Szczególne położenie geograficzne miejscowości było również źródłem licznych jej dramatów. W czasie wojny trzydziestoletniej szwedzki pułkownik Wanke zażądał od mieszkańców wysokiej opłaty, a na początku wojny siedmioletniej (w 1757 roku) oddział pruski w ciągu jednego dnia pobrał od mieszkańców 6346 talarów. Po wojnie budziszyńskiej (w 1813 roku) Dłużynę splądrowały oddziały rosyjskie, pruskie, francuskie i włoskie. Co ciekawe, w latach 1813–1815 w Dłużynie stacjonowało niemal 32 tysiące żołnierzy różnych armii.
Pomimo tak burzliwej przeszłości, w XIX i na początku XX wieku wieś rozkwitała. W drugiej połowie XIX wieku działały tu browar, tartak, cegielnie, olejarnia oraz trzy młyny wodne. Funkcjonowały również aż trzy szkoły: podstawowa, średnia i przykościelna. Szkoła widoczna na starym zdjęciu to szkoła podstawowa. Murowany, jednokondygnacyjny budynek na planie prostokąta z dwuspadowym dachem wyróżnia się gankiem z lekko wystającym portykiem i prostym frontonem. Od ulicy oddziela go solidny, drewniany płot. Po obu stronach budynku, co charakterystyczne dla zabudowy tego regionu z przełomu wieków, rosły dwie topole (lub lipy). Był to jeden z obiektów uwiecznianych na kartach pocztowych z tego okresu.
Od lutego do maja 1945 roku miejscowość znajdowała się na linii frontu, co spowodowało znaczne zniszczenia. Dawna szkoła dotrwała do czasów dzisiejszych w niemal niezmienionej formie, pozwalającej ją łatwo rozpoznać. Dokonano niewielkich przeróbek – zamurowano okno na bocznej ścianie, w tym miejscu pojawił się dodatkowy komin, a nad gankiem dodano zadaszenie. Zniknęły również drzewa.
DŁUŻYNA GÓRNA 21 (HOCHLANGENAU)
Dłużyna Górna (ehemals Langnaw, Langenau), zusammen mit Dłużyna Dolna als ein Dorf gegründet, war über Jahrhunderte hinweg eines der größten Waldgebiete, das seit dem späten 16. Jahrhundert dem Stadtrat von Görlitz unterstand. Die hervorragenden Bedingungen für die Entwicklung (Wälder, die das Gedeihen von Sägewerken und Holzlagern ermöglichten, ein Fluss, der den Betrieb von Mühlen und einer Brauerei ermöglichte, Eisenhütten und schließlich die Entwicklung der Glasindustrie im nahegelegenen Pieńsk) führten zu einem raschen Wachstum des Dorfes, insbesondere Ende des 17. und im 18. Jahrhundert.
Die besondere geografische Lage des Ortes war auch die Quelle vieler Dramen. Während des Dreißigjährigen Krieges forderte der schwedische Oberst Wanke eine hohe Abgabe von den Dorfbewohnern. Zu Beginn des Siebenjährigen Krieges (1757) erpresste ein preußisches Regiment an einem einzigen Tag 6346 Taler von den Dorfbewohnern. Nach dem Friedensschluss von Bautzen (1813) wurde Dłużyna von russischen, preußischen, französischen und italienischen Truppen geplündert. Interessanterweise waren in den Jahren 1813–1815 fast 32.000 Soldaten verschiedener Armeen in Dłużyna stationiert.
Trotz dieser stürmischen Vergangenheit erlebte das Dorf im 19. und zu Beginn des 20. Jahrhunderts einen Aufschwung. In der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts gab es hier eine Brauerei, eine Sägemühle, Ziegelbrennereien, eine Ölmühle und drei Wassermühlen. Es gab auch drei Schulen: eine Grundschule, eine Mittelschule und eine Kirchenschule. Die Schule auf dem alten Foto ist die Grundschule. Das gemauerte, einstöckige Gebäude in rechteckiger Grundform mit einem Satteldach zeichnet sich durch eine Veranda mit einem leicht herausragenden Portikus und einem einfachen Giebel aus. Es ist durch einen soliden Holzzaun von der Straße getrennt. Zu beiden Seiten des Gebäudes wuchsen, typisch für die Architektur dieser Region um die Jahrhundertwende, zwei Pappeln (oder Linden). Dieses Gebäude war eines der Motive auf Postkarten aus dieser Zeit.
Von Februar bis Mai 1945 lag der Ort an der Frontlinie, was zu erheblichen Zerstörungen führte. Die alte Schule hat bis heute in fast unveränderter Form überdauert, sodass sie leicht zu erkennen ist. Es wurden nur wenige Umbauten vorgenommen – ein Fenster an der Seitenwand wurde zugemauert, an dieser Stelle wurde ein zusätzlicher Schornstein errichtet, und die Veranda erhielt ein Dach. Auch die Bäume sind verschwunden.