KOŚCIÓŁ BIAŁOGÓRZE
Stojący niemal w centrum miejscowości Białogórze kościół nie zmienił się wiele od ostatniej przebudowy pod koniec XIX wieku.
Wzniesiony na początku XVI wieku jako prosta budowla jednonawowa z czworobocznym, węższym prezbiterium i prostokątną kruchtą, zachował wygląd typowego dla wiejskiego krajobrazu Górnych Łużyc kościoła bez wieży, ale z wysoką sygnaturką, zwieńczoną dzwonowatym hełmem z iglicą.
Wymurowany z cegły i łamanego kamienia, otynkowany, zachował we wnętrzu drewniane barokowe empory, prospekt organowy i późnobarokowe wyposażenie.
Białogórze rozwijało się jako wieś od XIV wieku. W drugiej połowie XIX wieku liczyła ona 76 budynków, w tym kościół, szkołę ewangelicką, pastorówkę, dwa młyny wodne oraz folwark z owczarnią. Wybudowana wówczas szosa ze Zgorzelca do Jeleniej Góry przyniosła niewielkie ożywienie gospodarcze (był tu zajazd „Elisenhof” ze sporą salą balowo-koncertową z wydzieloną sceną, urząd pocztowy i tartak, o czym dowiadujemy się z pocztówek z początku XX wieku). Białogórze zachowało jednak charakter wsi rolniczej.
Warto wspomnieć, że w pobliskich lasach znajdują się dwa wczesnosłowiańskie grodziska Bieżuńczań oraz cmentarzysko kurhanowe, datowane na VIII–XI wiek, odkryte w 1929 roku.
W obrębie zabudowań kościoła, otoczonego murem kamiennym z charakterystyczną, murowaną bramą z ostrołukowym prześwitem ze śladami dekoracji typu sgraffito (technika dekoracyjna malarstwa ściennego, wykorzystywana najczęściej do dekoracji elewacji), znajduje się pomnik poległych podczas Pierwszej Wojny Światowej mieszkańców gminy Lichtenberg (Białogórza) oraz kilka epitafiów szlacheckich z kamienia, pochodzących z XVIII wieku.
Kościół filialny pw. św. Andrzeja Boboli, znajdujący się niezmiennie od stuleci w centrum wsi, jest żywym pomnikiem jej historii. Stare kroniki podają, że podczas niewielkiego trzęsienia ziemi w XVII wieku dzwony kościelne odezwały się aż dwukrotnie.
KIRCHE IN BIAŁOGÓRZE
Die fast im Zentrum von Białogórze stehende Kirche hat sich seit dem letzten Umbau Ende des 19. Jahrhunderts kaum verändert.
Sie wurde Anfang des 16. Jahrhunderts als einfacher einschiffiger Bau mit einem quadratischen, schmaleren Chor und einer rechteckigen Vorhalle errichtet und hat das Aussehen einer typischen Kirche des ländlichen Oberlausitzer Landschaftsbildes ohne Turm, aber mit einem hohen Dachreiter, der mit einem glockenförmigen Helm und einer Spitze gekrönt ist, bewahrt.
Die aus Ziegeln und Bruchsteinen gemauerte und verputzte Kirche hat im Inneren hölzerne Barockemporen, einen Orgelprospekt und eine spätbarocke Ausstattung erhalten.
Białogórze entwickelte sich als Dorf seit dem 14. Jahrhundert. In der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts zählte das Dorf 76 Gebäude, darunter die Kirche, eine evangelische Schule, ein Pfarrhaus, zwei Wassermühlen und ein Gutshof mit Schafstall. Der damals gebaute Straßenzug von Görlitz nach Jelenia Góra brachte eine kleine wirtschaftliche Belebung (es gab hier das Gasthaus „Elisenhof“ mit einem großen Ball- und Konzertsaal mit abgetrennter Bühne, ein Postamt und ein Sägewerk, wie man aus Postkarten aus dem frühen 20. Jahrhundert erfährt). Dennoch bewahrte Białogórze seinen landwirtschaftlichen Charakter.
Erwähnenswert sind auch zwei frühslawische Burgen in den nahegelegenen Wäldern sowie ein Hügelgräberfeld, das auf das 8.–11. Jahrhundert datiert und 1929 entdeckt wurde.
Auf dem Gelände der Kirche, die von einer Steinmauer umgeben ist und über ein gemauertes Tor mit Spitzbogen und Resten einer Sgraffito-Dekoration (eine dekorative Technik der Wandmalerei, die häufig zur Verzierung von Fassaden verwendet wird) verfügt, befindet sich ein Denkmal für die im Ersten Weltkrieg gefallenen Bewohner der Gemeinde Lichtenberg (Białogórze) sowie einige steinerne Adelsepitaphe aus dem 18. Jahrhundert.
Die Filialkirche St. Andreas Bobola, die seit Jahrhunderten unverändert im Zentrum des Dorfes steht, ist ein lebendiges Denkmal seiner Geschichte. Alte Chroniken berichten, dass sich während eines kleinen Erdbebens im 17. Jahrhundert die Kirchenglocken gleich zweimal geläutet haben.
