Pałac Łagów
Dwór w Łagowie wybudowany został w 1581 roku z polecenia Michała Endera von Sercha. Dzięki bliskości Zgorzelca, łatwemu dojazdowi i komfortowemu wyposażeniu, pałac stał się popularnym miejscem odwiedzin władców, arystokratów i znanych osobistości tamtych czasów. Właściciel pałacu przyjaźnił się ze zgorzeleckim filozofem i mistykiem, Jakubem Boehme. Renesansowy pałac przebudowano, zachowując jego fragmenty, w drugiej połowie XVIII wieku. Jego właścicielami, aż do przełomu XIX i XX wieku, była rodzina Geissler. Od 2014 roku w rękach prywatnych, pałac i zabudowania wokół dziedzińca (budynki gospodarcze i budynek czeladny) przeszły gruntowną przebudowę, stając się hotelem, miejscem konferencji i spotkań, mogącym pomieścić w sumie około 350 osób.
Schloss Łagów
Das Herrenhaus in Łagów wurde 1581 im Auftrag von Michał Ender von Sercha erbaut. Aufgrund der Nähe zur Stadt Zgorzelec, der guten Erreichbarkeit und der komfortablen Ausstattung, wurde es zu einem oft besuchten Ort für Herrscher, Aristokraten und berühmte Persönlichkeiten jener Zeit. Der Besitzer des Schlosses war mit dem Görlitzer Philosophen und Mystiker Jakob Böhme befreundet. Das Renaissance-Schloss wurde in der zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts umgebaut, wobei Teile des ursprünglichen Gebäudes erhalten blieben. Bis zum Ende des 19. und Anfang des 20. Jahrhunderts befand sich das Schloss im Besitz der Familie Geissler. Seit 2014 befindet es sich in Privatbesitz, und das Schloss sowie die Gebäude rund um den Innenhof (Wirtschaftsgebäude und Gesindehaus) wurden umfassend renoviert und zu einem Hotel, Konferenz- und Veranstaltungsort umgebaut, der insgesamt etwa 350 Personen Platz bietet.
Aleje Lipowe
Początek Alei Lipowych znajduje się u zbiegu ulic L. Idzikowskiego, Dzikiej i Aleje Lipowe. Przy długiej na 1200 metrów drodze nasadzono 135 drzew: lipy drobnolistne, szerokolistne i krymskie. Ta piękna o każdej porze roku droga jest częściowo brukowana i biegnie aż do zabudowań Łagowa, przecinając ulicę Słowiańską. W 2009 roku cała aleja została uznana za pomnik przyrody. Najbardziej urokliwa jest, rzecz jasna, w czerwcu i lipcu, kiedy zapach kwitnących lip jest wręcz oszałamiający.
Lindenallee
Der Anfang der Lindenallee befindet sich an der Kreuzung der Straßen L. Idzikowskiego, Dzika und Aleje Lipowe. Entlang der 1200 Meter langen Straße wurden 135 Bäume gepflanzt: kleinblättrige, breitblättrige und Krimlinden. Diese wunderschöne Straße, die zu jeder Jahreszeit reizvoll ist, ist teilweise gepflastert und führt bis zu den Gebäuden von Łagów, wo sie die Słowiańska-Straße kreuzt. Im Jahr 2009 wurde die gesamte Allee als Naturdenkmal anerkannt. Am schönsten ist sie natürlich im Juni und Juli, wenn der Duft der blühenden Linden die Sinne berauscht.
Zagroda Kołodzieja
Tuż przy Alejach Lipowych znajduje się Zagroda Kołodzieja – oryginalny, charakterystyczny dla tego regionu dom przysłupowy, przeniesiony na teren Zgorzelca ze wsi Wigancice Żytawskie. Pomysł translokacji i zachowania domu pojawił się w 1996 roku, kiedy całą wieś likwidowano na potrzeby zwałowiska pobliskiej Kopalni Węgla Brunatnego Turów. Do przeniesienia doszło w 2005 roku. Po demontażu domu, podczas którego zinwentaryzowano 520 elementów, przetransportowano je do Zgorzelca.
Po oczyszczeniu i konserwacji elementy złożono ponownie, zachowując oryginalną stolarkę okien, kamienny portal, opaski okien i drzwi oraz kute detale. Nie licząc czasu potrzebnego na odczyszczenie, konserwację i konieczną wymianę uszkodzonych elementów, zarówno rozbiórka, jak i ponowny montaż całości domu zajęły nie więcej niż kilka dni. Zagroda Kołodzieja nazywa się tak na cześć rodziny Stephan, która trudniła się kołodziejstwem i zamieszkiwała tu do 1945 roku.
Zagroda Kołodzieja
Direkt an der Lindenallee befindet sich die Zagroda Kołodzieja – ein originales, für diese Region typisches Umgebindehaus, das aus dem Dorf Wigancice Żytawskie nach Zgorzelec versetzt wurde. Die Idee zur Translokation und Erhaltung des Hauses entstand 1996, als das gesamte Dorf für die Erweiterung des nahegelegenen Braunkohletagebaus Turów abgerissen wurde. Der Umzug erfolgte 2005. Nach dem Abbau des Hauses, bei dem 520 Bauteile inventarisiert wurden, wurden diese nach Zgorzelec transportiert. Nach der Reinigung und Konservierung wurden die Elemente erneut zusammengesetzt, wobei die originalen Fensterrahmen, der steinerne Eingang und die Fenster- und Türumrandungen sowie die geschmiedeten Details erhalten blieben. Die Demontage und der Wiederaufbau des Hauses, abgesehen von der Reinigung, Konservierung und dem notwendigen Austausch beschädigter Teile, dauerten nur wenige Tage. Die Zagroda Kołodzieja erhielt ihren Namen zu Ehren der Familie Stephan, die bis 1945 hier lebte und als Stellmacher tätig war.
Koszary przy ulicy Armii Krajowej
Po wjeździe do centrum miasta Zgorzelec, przy ulicy Armii Krajowej, nie sposób przeoczyć budynków dawnych koszar, zwanych Czerwonymi Koszarami. Charakterystyczne pruskie budynki z czerwonej cegły klinkierowej wzniesiono pod koniec XIX wieku. Na ulicy przed głównym budynkiem koszar stoi ceglany mur z bramą prowadzącą na posesję. W połowie lat 30-tych XX wieku koszary zmodernizowano i powiększono o kolejne budynki. Od 1938 roku koszary nosiły nazwę Courbière-Kaserne od nazwiska patrona stacjonującego tu pułku, pruskiego marszałka polnego Wilhelma René de l’Homme de Courbière. Po II Wojnie Światowej pozostały w niezmienionej formie, rozebrano tylko częściowo ceglany mur. W latach 70-tych XX wieku mieściło się tu, między innymi, Technikum Rolnicze w Zgorzelcu, a od 2003 roku w budynkach koszar znajduje się Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Zgorzelcu. Reprezentacyjny budynek główny dawnych koszar zajmują obecnie firmy różnych branż.
Kasernen an der Armii Krajowej-Straße
Bei der Einfahrt ins Stadtzentrum von Zgorzelec an der Armii Krajowej-Straße sind die Gebäude der ehemaligen Kasernen, bekannt als die Roten Kasernen, nicht zu übersehen. Die charakteristischen preußischen Gebäude aus rotem Klinkerziegel wurden Ende des 19. Jahrhunderts errichtet. Vor dem Hauptgebäude der Kaserne steht eine Ziegelmauer mit einem Tor, das auf das Gelände führt. In den 1930er Jahren wurden die Kasernen modernisiert und um weitere Gebäude erweitert. Ab 1938 trugen die Kasernen den Namen Courbière-Kaserne, nach dem Namenspatron des hier stationierten Regiments, dem preußischen Feldmarschall Wilhelm René de l’Homme de Courbière. Nach dem Zweiten Weltkrieg blieben sie in unveränderter Form erhalten, lediglich die Ziegelmauer wurde teilweise abgerissen. In den 1970er Jahren beherbergten die Kasernen unter anderem die Landwirtschaftliche Technische Schule in Zgorzelec, und seit 2003 befindet sich dort das Sonderpädagogische Zentrum im. Marii Grzegorzewskiej in Zgorzelec. Das repräsentative Hauptgebäude der ehemaligen Kasernen wird heute von Unternehmen verschiedener Branchen genutzt.
Pomnik Millenium
Pomnik Millenium stoi u zbiegu ulic Armii Krajowej i Bohaterów II Armii Wojska Polskiego, przed budynkiem Sądu Rejonowego w Zgorzelcu. Od roku 1947 miejsce to było pustym placem po stojącym tam wcześniej obelisku upamiętniającym żołnierzy pułku grenadierów hrabiego Kleista z Nollendorf. Pomnik Millenium odsłonięty został 11 listopada 2000 roku. Ma formę krzyża słowiańskiego, z wyrytym na nim orłem w koronie, i upamiętnia wejście Polski w nowe tysiąclecie. Forma pomnika, autorstwa ormiańskiego artysty Vahana Bego, odwołuje się do wspólnego charakteru polskiego i niemieckiego chrześcijaństwa i symbolizuje pradawny gród.
Millennium-Denkmal
Das Millennium-Denkmal steht an der Kreuzung der Straßen Armii Krajowej und Bohaterów II Armii Wojska Polskiego, vor dem Gebäude des Amtsgerichts in Zgorzelec. Seit 1947 war dieser Platz leer, nachdem das dort zuvor stehende Denkmal, das an die Soldaten des Grenadierregiments Graf Kleist von Nollendorf erinnerte, entfernt worden war. Das Millennium-Denkmal wurde am 11. November 2000 enthüllt. Es hat die Form eines slawischen Kreuzes, auf dem ein gekrönter Adler eingraviert ist, und erinnert an den Eintritt Polens in das neue Jahrtausend. Die Form des Denkmals, entworfen vom armenischen Künstler Vahan Bego, verweist auf den gemeinsamen Charakter des polnischen und deutschen Christentums und symbolisiert eine uralte Festung.
Cmentarz Wojskowy
Cmentarz Żołnierzy 2 Armii Wojska Polskiego w Zgorzelcu, znajdujący się przy ul. Bohaterów II Armii Wojska Polskiego, upamiętnia żołnierzy 2 Armii Wojska Polskiego poległych w walkach wiosną 1945. Nekropolia, którą zaczęto organizować już w 1946 roku, ma kształt prostokąta, podzielonego na cztery kwatery. W centralnym punkcie cmentarza stoi cokół, w miejsce pierwotnego pomnika, postawionego tam zaraz po wojnie, i betonowego obelisku, stojącego tam w latach sześćdziesiątych XX wieku. Kilkukrotnie przebudowywana, nekropolia w latach 90-tych uległa degradacji. Jej remont podjęto w 1997 roku. Na cmentarzu, w identycznych mogiłach, oznaczonych betonowymi krzyżami grunwaldzkimi, pochowano 3423 żołnierzy ekshumowanych z terenów walk II Armii WP. Na granitowych tablicach, stojących przy jednym boku cmentarza, upamiętnionych jest 2000 żołnierzy, których nie dało się ekshumować lub odnaleźć.
Militärfriedhof
Der Friedhof der Soldaten der 2. Armee des Polnischen Heeres in Zgorzelec, gelegen an der Straße Bohaterów II Armii Wojska Polskiego, erinnert an die Soldaten der 2. Armee des Polnischen Heeres, die im Frühjahr 1945 in den Kämpfen fielen. Die Nekropole, die bereits 1946 angelegt wurde, hat die Form eines Rechtecks, das in vier Abschnitte unterteilt ist. Im Zentrum des Friedhofs steht ein Sockel, anstelle des ursprünglichen Denkmals, das kurz nach dem Krieg errichtet wurde, und eines Betonobelisken, der dort in den 1960er Jahren stand. Der Friedhof wurde mehrfach umgestaltet, und in den 1990er Jahren verfiel er zusehends. Seine Renovierung begann 1997. Auf dem Friedhof wurden 3423 Soldaten in identischen Gräbern mit betonierten Grunwald-Kreuzen bestattet, die aus den Kampfgebieten der 2. Armee des Polnischen Heeres exhumiert worden waren. Auf den Granittafeln, die an einer Seite des Friedhofs stehen, sind 2000 Soldaten verzeichnet, die nicht exhumiert oder gefunden werden konnten.
Pomnik Orła
Tuż obok cmentarza wojskowego znajduje się pomnik Orła Piastowskiego. Będący dziełem Józefa Potępy z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, pomnik przedstawia orła, który z cokołu, symbolizującego słup graniczny, dumnie patrzy w stronę granicy na Nysie Łużyckiej. W odsłonięciu pomnika, w maju 1978 roku, uczestniczyli premier Piotr Jaroszewicz oraz minister obrony gen. Wojciech Jaruzelski. Brązowy odlew rzeźby wykonały Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych. Pomnik odnowiono w 2014 roku.
Denkmal des Adlers
Neben dem Militärfriedhof befindet sich das Denkmal des Piastischen Adlers. Dieses Werk von Józef Potępa von der Akademie der Schönen Künste in Krakau zeigt einen Adler, der stolz von einem Sockel, der einen Grenzstein symbolisiert, in Richtung der Lausitzer Neiße blickt. An der Enthüllung des Denkmals im Mai 1978 nahmen Premierminister Piotr Jaroszewicz und Verteidigungsminister General Wojciech Jaruzelski teil. Der Bronzeguss der Skulptur wurde von den Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych ausgeführt. Das Denkmal wurde 2014 restauriert.
