Trasa V – Zgorzelec, Lubańska i Kościuszki

Na tej trasie można zobaczyć dwa kościoły, będące przykładami ciekawych rozwiązań architektonicznych, Kruczy Folwark – miejsce narodzin jednego z ważnych obywateli Goerlitz, oraz obelisk w parku im. Ignacego Paderewskiego.
Powojenna historia Zgorzelca jest nierozerwalnie związana z historią Greków, którzy przybyli tu w 1949 roku po krwawej wojnie domowej w Grecji. Kilkanaście tysięcy uchodźców trafiło do miasta, które dopiero zaczynało podnosić się po zniszczeniach wojennych.
Ich nowa historia przeplata się tu z, sięgającą średniowiecza, historią Goerlitz, uzupełnioną nowoczesną architekturą miasta. Trasę rozpoczniemy od placu Jana Pawła II.

Kościół p.w. Świętej Jadwigi Śląskiej

W 1996 r. Legnicka Kuria Biskupia ustanowiła Samodzielny Ośrodek Duszpasterski p.w. Św. Jadwigi Śląskiej w Zgorzelcu. W tym samym roku wzniesiono i poświęcono kaplicę polową i krzyż. Prace związane z budową kościoła zakończono w 2010 roku. Wcześniej, na placu kościelnym, odsłonięto pomnik papieża Jana Pawła II, który znajduje się po lewej stronie od wejścia, przed dzwonnicą.
Patronka kościoła, święta Jadwiga Śląska, była żoną księcia Henryka I Brodatego. Fundatorka wielu kościołów i klasztorów, m.in. klasztoru cysterek w Trzebnicy, jest czczona jako patronka Śląska i Polski, małżeństw i chrześcijańskich rodzin. Została również uznana za patronkę pojednania polsko-niemieckiego.
Kościół wzniesiono na planie krzyża, z półkoliście zamkniętą apsydą i kwadratową wieżą, stojącą po lewej stronie wejścia, zakończoną wysoką iglicą. Wnętrze świątyni zachwyca bogatą polichromią, szczególnie pomalowanym na niebiesko sklepieniem, zdobionym wzorem stylizowanych gwiazd, a złota kopuła kaplicy przyciąga wzrok z daleka.

Kirche St. Hedwig von Schlesien

1996 wurde vom Bischöflichen Ordinariat Legnica das eigenständige Seelsorgezentrum St. Hedwig von Schlesien in Zgorzelec gegründet. Im selben Jahr wurde eine Feldkapelle und ein Kreuz errichtet und geweiht. Die langjährigen Bauarbeiten für die Kirche wurden 2010 abgeschlossen. Noch vor der Fertigstellung der Kirche wurde auf dem Kirchenplatz ein Denkmal für Papst Johannes Paul II. enthüllt, das sich links vom Eingang vor dem Glockenturm befindet.
Die Schutzpatronin der Kirche, die heilige Hedwig von Schlesien, war die Ehefrau von Herzog Heinrich I. dem Bärtigen. Sie stiftete viele Kirchen und Klöster, darunter das Zisterzienserinnenkloster in Trebnitz, und wird als Patronin Schlesiens und Polens, der Ehen und christlichen Familien sowie als Patronin der deutsch-polnischen Versöhnung verehrt.
Die Kirche wurde in Form eines Kreuzes mit einer halbrunden Apsis und einem quadratischen Turm errichtet, der sich links vom Eingang befindet und von einer hohen Spitze gekrönt wird. Das Innere der Kirche beeindruckt mit einer reichen Polychromie, besonders das blau bemalte Gewölbe, das mit stilisierten Sternen verziert ist, und die goldene Kuppel der Kapelle zieht aus der Ferne den Blick auf sich.

Park imienia Ignacego Paderewskiego

Park imienia Ignacego Paderewskiego został założony w latach 30. XX wieku. Znajdujący się na terenie ówczesnego Goerlitz, nosił wówczas imię Georga Wiesnera, zmarłego w 1931 roku nadburmistrza. Park, rozciągający się od ulicy Kościuszki aż po teren stacji kolejowej Zgorzelec-Miasto, zaprasza do odpoczynku swoimi równymi alejkami, bujnymi drzewami, placem zabaw, boiskiem i siłownią zewnętrzną.
Jednak miejsce to ma także mroczną historię. W czasie I wojny światowej, w latach 1914-1918, znajdował się tu obóz przejściowy dla brytyjskich, francuskich i rosyjskich żołnierzy. W 1916 roku dołączyło do nich 7 tysięcy greckich żołnierzy.

Ignacy-Paderewski-Park

Der Ignacy-Paderewski-Park wurde in den 1930er Jahren angelegt. Der Park, der damals im damaligen Görlitz lag, trug den Namen Georg Wiesner, nach dem 1931 verstorbenen Oberbürgermeister. Der rechteckig angelegte Park erstreckt sich von der Kościuszki-Straße bis zum Bahnhof Zgorzelec-Miasto. Seine geraden Alleen, üppigen Bäume, der Spielplatz, das Sportfeld und das Freiluft-Fitnessstudio laden zum Entspannen und Erholen ein und werden von Einheimischen und Touristen gerne besucht.
Dieser Ort hat jedoch auch eine dunkle Geschichte. Hier befand sich während des Ersten Weltkriegs von 1914 bis 1918 ein Durchgangslager für britische, französische und russische Soldaten. Im Jahr 1916 kamen 7.000 griechische Soldaten hinzu.

Obelisk grecki w Parku Paderewskiego

W parku im. I. Paderewskiego, od strony ulicy Kościuszki, znajduje się obelisk upamiętniający przybycie IV Korpusu Armii Greckiej do, ówczesnego, Goerlitz. W czasie I wojny światowej teren od Kruczego Wzgórza aż do ulicy Lubańskiej przygotowany został jako obóz IV Korpusu. Tym obiektem wojskowym zarządzała grecka komendantura i był on wyłączony z prawodawstwa Rzeszy. W 2016 roku, dzięki staraniom greckiej społeczności Zgorzelca, w setną rocznicę przybycia żołnierzy, pomnik został uroczyście odsłonięty. Obecnie ten prosty, klasyczny w formie obelisk stoi w centrum niewielkiego placu, będącego wejściem do parku. Na obelisku widnieją inskrypcje w językach greckim i polskim.

Griechischer Obelisk im Paderewski-Park

Im Ignacy-Paderewski-Park, an der Kościuszki-Straße, befindet sich ein Obelisk, der an die Ankunft des IV. Griechischen Armeekorps in Görlitz erinnert. Während des Ersten Weltkriegs wurde das Gebiet vom Krucze Wzgórze bis zur Lubańska-Straße als Lager des IV. Armeekorps vorbereitet. Dieses militärische Objekt wurde von einem griechischen Kommando verwaltet und war von der Gesetzgebung des Reichs ausgenommen. 2016, dank der Bemühungen der griechischen Gemeinde in Zgorzelec, wurde anlässlich des hundertjährigen Jubiläums der Ankunft der Soldaten das Denkmal feierlich enthüllt. Heute steht dieser einfache, klassisch gestaltete Obelisk im Zentrum eines kleinen Platzes, der den Eingang zum Park bildet. Er trägt Inschriften in griechischer und polnischer Sprache.

Kruczy Folwark

Niedaleko parku Paderewskiego, przy ulicy Przechodniej, znajduje się Kruczy Folwark. W 1540 roku urodził się tu znany łużycki astronom, matematyk i kartograf Bartłomiej Scultetus. Był zapalonym astronomem i zamontował lunetę na jednej z baszt, aby obserwować gwiazdy. W wieku 52 lat wybrano go burmistrzem Goerlitz. W 1641 roku, podczas oblężenia Goerlitz, folwark został podpalony przez szwedzkich żołnierzy broniących miasta. Odbudowano go 10 lat później przez miejscowego właściciela. Obecnie mieści się tu Dom Pomocy Społecznej „Jutrzenka”, a jego podopieczni mogą korzystać z przestronnego dziedzińca. Na dziedzińcu, pod drzewem, znajduje się pamiątkowy kamień z napisem: „B. Scultetus 1540-1614".

Kruczy Folwark

In der Nähe des Paderewski-Parks, in der Przechodnia-Straße, befindet sich der Kruczy Folwark. Hier wurde 1540 der bekannte Lausitzer Astronom, Mathematiker und Kartograf Bartłomiej Scultetus geboren. Ein leidenschaftlicher Astronom, montierte er ein Teleskop auf einem der Türme zur Sternenbeobachtung. Im Alter von 52 Jahren wurde er zum Bürgermeister von Görlitz gewählt. 1641 wurde der Folwark während der Belagerung von Görlitz von schwedischen Soldaten niedergebrannt. Zehn Jahre später wurde er von einem örtlichen Eigentümer wieder aufgebaut. Seit Jahren beherbergt er das Sozialhilfeheim „Jutrzenka“, dessen Bewohner den geräumigen Innenhof nutzen können. Unter einem Baum, der dort steht, befindet sich ein Gedenkstein mit der Aufschrift: „B. Scultetus 1540–1614".

Panorama Goerlitz zza budynków Muzeum Łużyckiego

Przechodząc z Kruczego Folwarku w stronę Mostu Staromiejskiego, warto zatrzymać się na wysokości ulicy Nowomiejskiej. Roztacza się stąd wyjątkowa panorama na starówkę Goerlitz. Widać wieże kościoła p.w. św. Piotra i Pawła, obok stoi najstarszy budynek miasta, Waidhaus, widoczne są też pozostałości po miejskich fortyfikacjach, Baszta Wołów, plac zabaw dla dzieci, a dalej, po lewej stronie, secesyjne zabudowania dawnej fabryki kondensatorów oraz secesyjne kamienice za nią. Przy wejściu na most po polskiej stronie znajdują się zabudowania dawnego młyna trójkołowego i wysoka wieża spichlerza.

Panorama von Görlitz hinter den Gebäuden des Lausitzer Museums

Wenn man vom Kruczy Folwark in Richtung Altstadtbrücke geht, lohnt es sich, auf der Höhe der Nowomiejska-Straße stehen zu bleiben. Von hier aus eröffnet sich ein außergewöhnlicher Blick auf die Altstadt von Görlitz. Die Türme der Kirche St. Peter und Paul ragen über die Skyline hinaus, daneben steht das älteste Gebäude der Stadt, das Waidhaus, und man kann die Überreste der Stadtbefestigungen, den Ochsenturm, einen Kinderspielplatz und weiter links die Jugendstilbauten der ehemaligen Kondensatorenfabrik und die Jugendstil-Mehrfamilienhäuser dahinter sehen. Am Eingang zur Brücke auf der polnischen Seite befinden sich die Gebäude der ehemaligen Dreiradmühle und der hohe Turm des Speichers.

Dzwony przy kościele

Przy ulicy Księdza Jana Kozaka stoi kościół p.w. św. Józefa Robotnika. Kamień węgielny pod budowę dwupoziomowego kościoła wmurowano w 1981 r. Jego architektura nawiązuje do Katedry Najświętszej Marii Panny w Tokio. Jest to jedyny w Zgorzelcu kościół, mający dwóch patronów – dolny kościół poświęcono św. Barbarze. Bryła kościoła nawiązuje do otwartej księgi. Wnętrze górnego kościoła zachwyca przestronnością, a jego strzelistość podkreśla jeszcze wąski witraż przedstawiający św. Józefa, umieszczony za ołtarzem. Interesującym rozwiązaniem jest wolnostojąca, betonowa, wysoka dzwonnica. Jej oryginalna konstrukcja robi ogromne wrażenie, zwłaszcza gdy stanie się bezpośrednio pod dzwonnicą. Zawieszono na niej trzy dzwony.

Glocken bei der Kirche

In der Ks. Jana Kozaka-Straße steht die Kirche St. Josef der Arbeiter. Der Grundstein für den Bau dieser zweistöckigen Kirche wurde 1981 gelegt. Ihre interessante Architektur erinnert an die Kathedrale der Heiligen Maria in Tokio. Es ist die einzige Kirche in Zgorzelec, die zwei Schutzpatrone hat – die Unterkirche ist der Heiligen Barbara geweiht. Die Form des Gebäudes soll an ein offenes Buch erinnern. Das Innere der Oberkirche beeindruckt durch seine Weite, und die Höhe wird durch ein schmales Buntglasfenster, das den Heiligen Josef darstellt und hinter dem Altar platziert ist, noch betont. Ein interessantes Merkmal ist der freistehende, betonierte, hohe Glockenturm. Seine ungewöhnliche Konstruktion macht einen großen Eindruck. Man kann sie besonders gut sehen, wenn man direkt unter dem Glockenturm steht. Dort hängen drei Glocken.

Interreg Logo Polska-Saksonia RGB color_01
euroregion-neisse-nisa-nysa

Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa w ramach Funduszu Małych Projektów Polska – Saksonia 2021-2027
Das Projekt wird durch die Europäische Union aus den Mitteln des Europäischen Fonds für Regionale Entwicklung und den Mitteln des Staatshaushalts im Rahmen des Kleinprojektefonds Polen – Sachsen 2021-2027 mitfinanziert

Skip to content