PL
Rozpoczynamy zwiedzanie starówki Görlitz od ulicy Nyskiej (Neiβstraβe)która łączy Most Staromiejski z Dolnym Rynkiem. Przez tę ulicę przebiegał szlak Via Regia, który w średniowieczu był jedną z najważniejszych dróg Europy. Tędy przejeżdżali wszyscy: kupcy, żołnierze, pielgrzymi. I każdy, kto przy ulicach będących na trasie posiadał jakiś swój lokal mógł łatwiej się wzbogacić, ponieważ klienci przychodzili sami. To dlatego przy tej ulicy stoją tak okazałe kamienice. Jedną z bardziej wyróżniających się jest ta pod nr 20. Szczególnie zwracają tu uwagę malowidła na fasadzie. Budynek posiada gotyckie mury, a z zewnątrz jest barokowy. Jego właściciel posiadał prawo warzenia piwa i do tego wykorzystywał głębokie piwnice, które znajdują się w tej kamienicy. Można tu zejść nawet na poziom -3. Względnie prosty portal nawiązuje do renesansu, a ciągnące się nad piętrami malowidła ukazują motyw liści akantowych. W XVII wieku było to dość popularne w sztuce. Przez wiele lat malowidła były niewidoczne, wyblakłe i ukryte pod gęstą warstwą kurzu. Odsłonięto je podczas prac konserwatorskich w latach 50-tych XX wieku. Malarstwo datuje się na rok 1680. Dziś wewnątrz działa restauracja pod nazwą Acanthus, która udostępnia głębokie piwnice swoim gościom.
DE
Wir beginnen unseren Rundgang durch die Altstadt von Görlitz mit der Neiβestraβe, die die Altstadtbrücke mit dem Unteren Markt verbindet. Die Via Regia, die im Mittelalter eine der wichtigsten Straßen Europas war, kreuzte diese Straße. Hier kamen alle durch: Händler, Soldaten und Pilger. Und wer einen Betrieb an der Strecke hatte, konnte leichter reich werden, denn die Kunden kamen in Scharen. Deshalb gibt es in dieser Straße auch so prächtige Stadthäuser. Eines der markantesten ist Nr. 20, wo die Malereien an der Fassade besonders auffällig sind. Das Gebäude hat gotische Mauern und ist von außen barock. Sein Besitzer hatte das Recht, Bier zu brauen, und nutzte dafür die tiefen Keller, die sich in diesem Gebäude befinden. Das relativ schlichte Portal verweist auf die Renaissance, und die Gemälde über den Fußböden zeigen das Akanthusblattmotiv. Dies war in der Kunst des 17. Jahrhunderts sehr beliebt. Viele Jahre lang waren die Gemälde unsichtbar, verblasst und unter einer dicken Staubschicht verborgen. Sie wurden bei Restaurierungsarbeiten in den 1950er Jahren entdeckt. Die Gemälde stammen aus dem Jahr 1680, und heute befindet sich im Inneren ein Restaurant namens Acanthus, das seinen Gästen die tiefen Kellerräume zur Verfügung stellt.
PL
Idą w górę ulicy dochodzimy do jednego z najpiękniejszych budynków renesansowych w Görlitz, mianowicie do Domu Biblijnego. Pochodzenie nazwy można łatwo wyjaśnić dzięki reliefom umieszczonym między oknami pierwszego i drugiego piętra. Przedstawiają one sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Wizerunki te powstały w latach 70-tych XVI wieku, po tym jak budynek wykupił pochodzący z Weimaru handlarz marzanną barwierską. Takich kamienic próżno szukać na całym niemieckojęzycznym obszarze językowym. Dodatkowo bardzo rzadkie jest zastosowanie dwóch kolumn po obu stronach wejścia. Nie mają one zastosowania konstrukcyjnego, są tylko ozdobą. Obecnie w budynku mieszczą się wydziały Urzędu Miejskiego.
Tuż obok Domu Biblijnego stoi inny wyróżniający się budynek. Jest to największy w mieście dom barokowy. Powstał prawie 300 lat temu dla bogatego kupca handlującego płótnem i adamaszkiem. To, co wyjątkowe w tej budowli to dziedziniec. Powstał on z połączenia w sumie 3 różnych działek tworząc ogromne podwórze wraz z przejazdem dla przeładunku towaru. Takie budynki nazywamy domami przelotowymi. Jest to jedyny tego typu dom w Görlitz. Nad wejściem rzuca się w oczy bogato zdobiony kartusz z napisem: I.U.MUSEUM S.L.L.S. Napis ten można rozszyfrować jako: Niech ten budynek stanie się miejsce badań dla Górnołużyckiego Towarzystwa Nauk. Tak nazwane regionalne towarzystwo naukowe działało tutaj od początku XIX wieku. Dziś dom jest siedzibą Muzeum Miejskiego, które prezentuje zbiory tego zacnego towarzystwa.
DE
Wenn wir die Straße hinaufgehen, kommen wir zu einem der schönsten Renaissancegebäude in Görlitz, dem Bibelhaus. Der Ursprung des Namens lässt sich leicht durch die Reliefs zwischen den Fenstern des ersten und zweiten Stocks erklären. Sie stellen Szenen aus dem Alten und Neuen Testament dar. Diese Gemälde entstanden in den 1670er Jahren, nachdem das Gebäude von einem Weimarer Kaufmann gekauft worden war. Solche Stadthäuser sind im gesamten deutschsprachigen Raum kaum zu finden. Darüber hinaus ist die Verwendung von zwei Säulen auf beiden Seiten des Eingangs sehr selten. Sie haben keinen strukturellen Nutzen, sondern sind lediglich dekorativ. Heute beherbergt das Gebäude die Abteilungen des Rathauses.
Direkt neben dem Bibelhaus steht ein weiteres markantes Gebäude. Es ist das größte Barockhaus der Stadt. Es wurde vor fast 300 Jahren für einen reichen Kaufmann gebaut, der mit Leinen und Damast handelte. Das Einzigartige an diesem Gebäude ist der Innenhof. Es entstand durch die Verbindung von insgesamt 3 verschiedenen Grundstücken, wodurch ein großer Hof mit einem Durchgang für den Warentransport entstand. Solche Gebäude werden als Durchgangshäuser bezeichnet. Es ist das einzige Haus seiner Art in Görlitz. Über dem Eingang fällt die reich verzierte Kartusche mit der Inschrift auf: I.U.MUSEUM S.L.L.S. Diese Inschrift kann entziffert werden als: Dieses Gebäude soll ein Ort der Forschung für die Oberlausitzische Gesellschaft der Wissenschaften werden. Die gleichnamige regionale wissenschaftliche Gesellschaft war hier seit Anfang des 19. Jahrhunderts tätig. Heute ist das Haus Sitz des Stadtmuseums, in dem die Sammlungen der Adelsgesellschaft ausgestellt sind.
PL
Wchodzimy teraz na czarny, bazaltowy bruk Rynku Dolnego. Blisko nas, po prawej stronie widzimy budynek Starej Wagi. To tu rejestrowano, ważono i clono towary przywożone do miasta. Budowla, choć stoi opuszczona i czeka na odnowienie jest ważna dla historii miasta. Powstał w 1600 roku i reprezentuje styl renesansowy.
W rynku widzimy też fontannę. Jest to barokowa Fontanna Neptuna stworzona w 1756 roku. Za nią, całą zachodnią pierzeję rynku stanowią budynki Urzędu Miejskiego. Najnowszą częścią jest tzw. Nowy Ratusz. Powstał po przebudowie w 1900 roku, gdy starsze kamienice zamieniono w 1 gmach. Najbliżej tej budowli do neorenesansu. Na fasadzie umieszczonych jest 6 herbów miast, należących do Związku Sześciu Miast. Było to połączenie sił 6 górnołużyckich miast przeciwko rycerzom – rabusiom zagrażającym bezpieczeństwu okolicznych mieszkańców i przejeżdżający tędy kupców.
Po tej stronie rynku widzimy na środku barokowy gmach dzisiejszego hotelu „Börse”. Ta nazwa oznacza giełdę, bo od początku swojego powstania istniał tu dom komisyjny, giełda czy nowy dom targowy. Zachował się charakterystyczny portal z figurami szczytowymi i kartuszem.
DE
Wir betreten nun das schwarze Basaltpflaster des Unteren Platzes. Ganz in der Nähe, auf der rechten Seite, sehen wir das Gebäude der Alten Waage. Hier wurden die in die Stadt eingeführten Waren registriert, gewogen und geklont. Obwohl das Gebäude verlassen ist und auf eine Restaurierung wartet, ist es für die Geschichte der Stadt von Bedeutung. Es wurde im Jahr 1600 erbaut und ist im Stil der Renaissance gehalten.
Auf dem Platz ist auch ein Brunnen zu sehen. Es handelt sich um einen barocken Neptunbrunnen aus dem Jahr 1756. Dahinter besteht die gesamte Westfassade des Platzes aus den Gebäuden des Rathauses. Der neueste Teil ist das so genannte Neue Rathaus. Es wurde nach dem Wiederaufbau im Jahr 1900 erbaut, als die älteren Mietshäuser in ein Gebäude umgewandelt wurden. Dieses Gebäude ist der Neorenaissance am nächsten. Die Fassade zeigt die sechs Wappen der Städte, die dem Sechsstädtebund angehörten. Dabei handelte es sich um einen Zusammenschluss der sechs Oberlausitzer Städte gegen Raubritter, die die Sicherheit der Bürger und der durchreisenden Kaufleute bedrohten.
Auf dieser Seite des Platzes sehen wir in der Mitte das Barockgebäude des heutigen Hotels "Börse". Dieser Name bedeutet Börse, denn von Anfang an gab es hier ein Kommissionshaus, eine Börse oder ein neues Markthaus. Das charakteristische Portal mit Giebelfiguren und einer Kartusche ist erhalten geblieben.
PL
Naprzeciw, na rogu placu, widać renesansowy budynek Apteki Ratuszowej. Nad portalem zamieszczona jest tablica pamiątkowa poświęcona założycielowi apteki, lekarzowi Augustowi Struve. Ponad 1. piętrem szczególną uwagę przyciągają 2 zegary słoneczne. Zbudowane zostały w 1550 roku przez Zachariasza Scultetusa. Lewy, zwany „Solarium” pokazuje za pomocą kolorowych linii różne rodzaje godzin. Sąsiedni zegar „Arachne” umożliwia odczytywanie godzin planetarnych, które bazują na przyporządkowaniu planet do poszczególnych dni tygodnia. W niegdysiejszej aptece działa dziś kawiarnia.
Podchodzimy teraz do podnóża wieży ratuszowej. Stoi tu perełka görlitzkiego renesansu, czyli wykonane z rozmachem schody ratuszowe. Stworzył je najwybitniejszy architekt tamtego okresu, czyli Wendel Roβkopf Starszy w latach 1537-38. Prowadziły one do skrzydła sądu w ratuszu. O jego siedzibie w tym miejscu mówi nam stojąca na cokole Justycja trzymająca wagę i miecz. Balkon z piaskowca to tak naprawdę ambona ogłoszeń. Tu wychodząc, sędzia ogłaszał wyrok dla skazańca, który w oczekiwaniu siedział skuty kajdanami na kamiennej ławie pod schodami. Posąg bogini powstał 50 lat po wykonaniu schodów. Podobnie jak ambona te 2 dzieła sztuki zostały na czas II wojny światowej umieszczone w magazynie. W 1952 roku miasto przedstawiło kopię, a oryginały wróciły tu po restauracji w roku 1962. Dzisiaj te kopie można obejrzeć przechodząc drzwi do byłego sądu w ratuszu.
Na odpoczynek po zwiedzaniu udajemy się do kawiarni w hotelu „Emmerich”. Nazwa nie jest przypadkowa. Georg Emmerich był pod koniec XV w. 6-krotnie wybierany burmistrzem i to on wzniósł w mieście kopię Grobu Bożego.
DE
Gegenüber, an der Ecke des Platzes, ist das Renaissancegebäude der Rathausapotheke zu sehen. Über dem Portal befindet sich eine Gedenktafel, die an den Gründer der Apotheke, den Arzt August Struve, erinnert. Über dem 1. Stockwerk ziehen 2 Sonnenuhren besondere Aufmerksamkeit auf sich. Sie wurden im Jahr 1550 von Zacharias Scultetus erbaut. Die linke Seite, "Solarium" genannt, zeigt mit farbigen Linien verschiedene Arten von Stunden. Die nebenstehende "Arachne"-Uhr ermöglicht das Ablesen der Planetenstunden, die auf der Zuordnung der Planeten zu bestimmten Wochentagen beruhen. In der ehemaligen Apotheke befindet sich heute ein Café.
Wir nähern uns nun dem Fuß des Rathausturms. Hier steht ein Juwel der Görlitzer Renaissance, das prächtige Treppenhaus des Rathauses. Sie wurden von dem berühmtesten Architekten der Zeit, Wendel Roβkopf dem Älteren, in den Jahren 1537-38 entworfen und führten zum Gerichtsflügel des Rathauses. Die Justizia, die auf einem Sockel steht und eine Waage und ein Schwert in der Hand hält, verrät uns seinen Sitz hier. Der Sandsteinbalkon ist eigentlich eine Kanzel für Ankündigungen. Hier verkündete der Richter auf dem Weg nach draußen das Urteil für die Verurteilten, die während des Wartens gefesselt auf einer Steinbank unter der Treppe saßen. Die Statue der Göttin wurde 50 Jahre nach dem Bau der Treppe angefertigt. Wie die Kanzel wurden auch diese beiden Kunstwerke für die Dauer des Zweiten Weltkriegs eingelagert. 1952 schenkte die Stadt eine Kopie, und die Originale kehrten nach ihrer Restaurierung 1962 hierher zurück. Heute kann man diese Kopien sehen, wenn man durch die Tür zum ehemaligen Gericht im Rathaus geht.
Nach der Tour gehen wir in das Café im Hotel "Emmerich", um uns auszuruhen. Der Name ist nicht zufällig gewählt. Georg Emmerich war Ende des 15. Jahrhunderts sechsmal zum Bürgermeister gewählt und ließ in der Stadt eine Kopie des Heiligen Grabes errichten.
