Pałac na Ujeździe (Moys)

Pałac na Ujeździe (Moys)

Moys (obecnie dzielnica Zgorzelca Ujazd) było do 1929 roku niezależnym miastem, zanim zostało włączone do Görlitz. Jednak już na długo przed tym miało charakter podmiejski z powodu intensywnego rozwoju gospodarczego i połączeń tramwajowych z miastem. Przy obecnej ulicy Francuskiej (dawniej Friedlandera) znajduje się barokowy pałacyk, który był częścią większego majątku ziemskiego i został zbudowany w 1730 roku za czasów właściciela Daniela Friedricha Wilhelma Raschkego, członka Saksońskiej Rady Wojennej.
Pałac miał skromną, prostokątną bryłę, która choć niewielka, zapewniała właścicielom spokojne miejsce odpoczynku. Portal wejściowy ozdobiono jedynie skromnym, kamiennym portykiem, lecz wyróżniała go bogato zdobiona krata nad górną częścią drzwi, które były intarsjowane. Wokół schodów znajdowały się figury zwierząt, prawdopodobnie przypominające dziobaki lub krokodyle, co dokumentują stare fotografie. Budynek miał jedno piętro, a jego dach był wysoki, wielospadowy, z charakterystycznymi dla tego regionu lukarnami szczytowymi oraz „woli okami” w części strychowej.
Właściciel Raschke przekazał majątek swojemu ojcu chrzestnemu, Salomonowi Friedrichowi Lingke w 1759 roku. Rodzina Lingke utrzymała pałac w swoim posiadaniu do 1896 roku, kiedy to zyskał charakterystyczną wieżyczkę w kształcie iglicy. W tym okresie, na zachód od pałacu, założono park, później nazwany Parkiem Moyser. Rodzina Lingke próbowała sprzedać majątek pruskiemu majorowi Edmundowi, ale miasto Görlitz skorzystało z prawa pierwokupu i nabyło pałac za sumę 544 000 marek. Następnie dzierżawiło go rodzinie von Witzleben.
Majątek funkcjonował do II wojny światowej, podczas której służył jako schronisko młodzieżowe. Obecnie pałacyk pełni funkcję szkoły, a jego architektoniczny układ pozostał prawie niezmieniony. Wnętrza nadal ozdobione są sztukateriami. Dawne tylne wyjście stało się głównym wejściem, a szeroki podjazd został zabudowany w późniejszych latach. Główne wejście z ozdobnym portalem prowadzi teraz na szkolne podwórze, które jest otoczone murem.

Schloss am Ujazd (Moys)

Moys (heute ein Stadtteil von Zgorzelec namens Ujazd) war bis 1929 eine eigenständige Stadt, bevor sie in Görlitz eingegliedert wurde. Schon Jahrzehnte vor der Eingemeindung hatte Moys durch die wirtschaftliche Entwicklung und die Straßenbahnverbindungen einen Vorstadtcharakter. An der heutigen Französischen Straße (ehemals Friedlandera) befindet sich ein barockes Schlösschen, das Teil eines größeren Landguts war und 1730 unter dem Besitzer Daniel Friedrich Wilhelm Raschke, einem Mitglied des Sächsischen Kriegsrats, erbaut wurde.
Das Schloss selbst hatte einen bescheidenen, rechteckigen Grundriss und bot seinen Besitzern vor allem Ruhe und Erholung. Der Eingangsbereich war mit einem schlichten, steinernen Portikus verziert, aber auffallend war das kunstvoll geschmiedete Gitter über der oberen Hälfte der mit Intarsien verzierten Türen. Die Balustraden der Treppen waren mit Tierfiguren geschmückt, die auf alten Fotos wie Schnabeltiere oder Krokodile aussehen. Das Gebäude war einstöckig, mit einem hohen, mehrteiligen Dach, das mit Giebeldachfenstern und den für diese Region typischen „Ochsenaugen“ in der Dachgeschosszone versehen war.
Raschke übergab den Besitz 1759 seinem Taufpaten, Salomon Friedrich Lingke, und die Familie Lingke blieb bis 1896im Besitz des Schlosses. In diesem Jahr erhielt das Schloss einen charakteristischen Turm in Form einer Spitze. Zu dieser Zeit wurde westlich des Schlosses auch ein Park angelegt, der später als Moyser Park bekannt wurde. Die Familie Lingke versuchte, das Anwesen an einen preußischen Major, Edmund, zu verkaufen, doch die Stadt Görlitz nutzte ihr Vorkaufsrecht und erwarb das Anwesen für 544.000 Mark. Es wurde dann an die Familie von Witzleben verpachtet.
Das Anwesen blieb bis zum Zweiten Weltkrieg in Betrieb, währenddessen es unter anderem als Jugendherberge genutzt wurde. Heute dient das Schloss als Schule und sein architektonisches Layout ist weitgehend unverändert geblieben. Im Inneren befinden sich noch immer dekorative Stuckarbeiten. Der ehemalige Hinterausgang ist heute der Haupteingang, und die breite Auffahrt zum Gebäude wurde in späteren Jahren bebaut. Der ursprüngliche Haupteingang mit dem dekorativen Portal dient nun als Ausgang zum Schulhof, der von einer Mauer umgeben ist.

loga-1
Skip to content