Heilig-Kreuz-Kirche
W pobliżu parku miejskiego, sąsiadując bezpośrednio z synagogą, znajduje się kościół Świętego Krzyża, pierwszy poreformacyjny kościół katolicki w mieście. Konieczność jego budowy pojawiła się po przybyciu do Görlitz w 1835 roku licznej grupy emigrantów z silnie katolickiego Śląska. Wobec krystalizującej się wspólnoty budowa miejsca kultu była już tylko kwestią czasu.
Nową świątynię postawiono na rogu ulic Obere Kahle (dziś: Struvestraße) i Friedrich-Wilhelm-Straße (dziś: Joliot-Curie-Straße). Konsekracji kościoła dokonano w 1853 roku.
Jego prostą bryłę wzniesiono w stylu okrągłego łuku. Ten architektoniczny styl, należący do epoki historyzmu, zdominował dyskusję na temat stylu w Niemczech w połowie XIX wieku. Łączył on wybrane elementy architektury bizantyjskiej, romańskiej i renesansowej z motywami neutralnymi stylowo, o zróżnicowanej jednak regionalnie charakterystyce. Co ciekawe, styl ten nie jest wyraźnie odróżnialny od stylów neoromańskiego i neorenesansowego. Jego wyjątkowość podkreślają na przykład sterczyny na dachu.
Prostą bryłę kościoła z niewielkim krużgankiem i ciekawie, pięciobocznie zamkniętym prezbiterium nietypowo usytuowano, rezygnując z tradycyjnej orientacji budowli sakralnych. Od strony północnej postawiono wieżę o wysokości 37 metrów, a chór znajduje się po stronie południowej.
Podobnie jak znajdujący się niedaleko wiadukt nad Nysą, kościół postawiono z kamienia łupanego z kopalni granitu Königshain w Limasbergu. Wobec rosnącej liczby parafian, czterdzieści lat po budowie do głównej bryły dostawiono kruchtę.
Wnętrze kościoła zachwyca sklepieniami krzyżowymi, wspartymi na smukłych kolumnach, wyznaczających umowne strefy naw bocznych. Na szczególną uwagę zasługuje sklepienie prezbiterium, malowane w gwiazdy, co podkreśla wyjątkowość tej strefy.
Generalny remont kościół przeszedł w latach 1992–1995. Po poświęceniu ołtarza ponownie zaczął służyć do celów kultu. W 2018 roku przeprowadzono renowację wnętrz. Na uwagę zasługuje również znajdująca się na dziedzińcu kościoła grupa ukrzyżowania.
Heilig-Kreuz-Kirche
In der Nähe des Stadtparks, direkt neben der Synagoge, befindet sich die Heilig-Kreuz-Kirche, die erste katholische Kirche in Görlitz nach der Reformation. Der Bau dieser Kirche wurde notwendig, nachdem 1835 eine große Gruppe von Auswanderern aus dem stark katholischen Schlesien in Görlitz ankam. Angesichts der sich herausbildenden Gemeinde war der Bau eines Gotteshauses nur eine Frage der Zeit.
Die neue Kirche wurde an der Ecke Obere Kahle (heute: Struvestraße) und Friedrich-Wilhelm-Straße (heute: Joliot-Curie-Straße) errichtet. Die Weihe der Kirche fand 1853 statt.
Der schlichte Baukörper wurde im Rundbogenstil errichtet. Dieser Architekturstil, der zur Epoche des Historismus gehört, dominierte Mitte des 19. Jahrhunderts die Diskussion über Stil in Deutschland. Er verband ausgewählte Elemente der byzantinischen, romanischen und renaissancistischen Architektur mit stilistisch neutralen Motiven, die jedoch regional unterschiedliche Merkmale aufwiesen. Interessanterweise lässt sich dieser Stil nicht deutlich vom neoromanischen und neorenaissance Stil unterscheiden. Seine Einzigartigkeit wird beispielsweise durch die Dachzinnen betont.
Der schlichte Baukörper der Kirche mit einem kleinen Kreuzgang und einem interessant fünfeckig geschlossenen Chor wurde untypisch platziert, indem auf die traditionelle Ostung von Sakralbauten verzichtet wurde. Auf der Nordseite wurde ein 37 Meter hoher Turm errichtet, der Chor befindet sich auf der Südseite.
Ähnlich wie das nahe gelegene Viadukt über die Neiße wurde die Kirche aus Bruchstein aus dem Granitsteinbruch Königshain in Limasberg erbaut. Angesichts der wachsenden Zahl von Gemeindemitgliedern wurde vierzig Jahre nach dem Bau eine Vorhalle an den Hauptbau angebaut.
Das Innere der Kirche beeindruckt durch Kreuzgewölbe, die auf schlanken Säulen ruhen und die Seitenwände des Kirchenschiffs markieren. Besonders bemerkenswert ist das mit Sternen bemalte Gewölbe des Chors, das die Einzigartigkeit dieses Bereichs hervorhebt.
Eine umfassende Renovierung der Kirche fand in den Jahren 1992–1995 statt. Nach der Weihe des Altars wurde sie erneut für den Gottesdienst genutzt. Im Jahr 2018 wurden die Innenräume renoviert. Besonders beachtenswert ist die Kreuzigungsgruppe auf dem Kirchhof.
